van ebola en de zwarte pest). De documentaire ‘Inside Job’ laat een ontluisterd beeld zien van topbankiers van Lehman Brothers en andere investment banks. Het zijn stamelende kleine jochies die niet lijken te begrijpen wat er nou zo fout was aan hun spelletje. Waarschijnlijk was het anders gelopen als er meer vrouwen aan de top hadden gezeten, dacht ik toen ik de volgende passage in het boek ‘Bij het vallen van de avond’ van Michael Cunningham las: ‘Juist wij – wij mannen – zijn bang en onzeker, doen domme dingen; als wij soms de scepticus of de tiran uithangen, dan is dat omdat wij vermoeden dat wij op een ondoorgrondelijke manier fout zitten, en vrouwen niet. Wij spelen onze rollen niet goed, onze gebreken en gewoontes zijn potsierlijk, en wanneer we ons bij de hemelpoort melden zal de zwarte reuzin die hem bewaakt ons uitlachen, niet alleen omdat we niet onschuldig zijn, maar ook omdat we geen notie hebben van echt belangrijke zaken.’ Misschien vraag je je af waarom ik zo weinig over reclame schrijf. Nou om heel eerlijk te zijn gebeurt er tussen 1995 en 2008 in ons vak niet zo veel. (Oeps, nu schoffeer ik misschien heel veel mensen.) Niks heftigs bedoel ik. Natuurlijk er komen allerlei break-aways en start-ups. TBWA en DDB wisselen elkaar lang af als de nr. 1 en 2 bij de ADCN. En later als internet echt belangrijk wordt, krijgen de traditionele bureaus serieuze concurrentie van digital agencies, zoals Achtung, Sid Lee, Boondoggle en Tribal DDB. Maar de enige echt baanbrekende ontwikkeling is wanneer wij, de mensheid, ontdekken dat we onszelf kunnen organiseren. Dat we geen leiders nodig hebben om ons te verbinden. ‘Here comes everybody’, zegt Clay Shirky. En sindsdien beginnen de machtsverhoudingen pas echt te schuiven. Op alle vlakken. Tussen organisaties en consumenten. Tussen politiek en bevolking. De machine die de wereld draaiende hield, piept en knarst steeds venijniger. Oneindige groei daar gelooft nu echt niemand meer in. Processen lijken voorlopig belangrijker dan oplossingen. Alles verstard. We proberen nog efficiënter te werken om daarmee de laatste druppels uit de toch al zo droge vaatdoek te wringen. Het is november 2011. We zijn uitgeconsumeerd. Vol maar onbevredigd. Moe en verward. In een vertwijfelde poging weer grip te krijgen, gaan we in een soort heksenjacht op zoek naar de schuldigen. In de NRC van 21 oktober stond een artikel met de heading ‘Madison Avenue is de nieuwe Wall Street.’ Terecht of niet maar ons vak komt er bekaaid vanaf in dit artikel.’ ‘Adverteerders duwen ons in een hedonistische tredmolen, waarin we steeds sneller moeten rennen om aan ons groeiend gevoel van tekortkoming te ontsnappen.’ Aldus George Monbiot, auteur van The Age of Consent: A Manifesto for a New World Order. Kees Klomp, boeddhist en businessconsultant (zijn nieuwe boek ‘Karmanomics’ is een aanrader) reageert op zijn blog: ‘Wij zijn allemaal Wall Street en/of Madison Avenue. Het zijn niet alleen de banken, bedrijven en adverteerders die schuldig zijn. We zijn allemaal schuldig, en allemaal even schuldig. Er kunnen immers alleen maar bedrijven zijn als er klanten zijn. Er kan alleen maar productie zijn als er consumptie is. Er kan alleen maar bevrediging zijn als er behoeften zijn. Er kan alleen hedonisme zijn als er hebzucht is. Laat “Madison Avenue” de bakermat van de maatschappelijke constructieve “adverteerder” worden, en laat de “adverteerder” een leidende rol in de verdere verbetering van de wereld spelen.’ Mooi gezegd Kees. Einstein zei ooit: ‘Een probleem is onoplosbaar binnen de context van het probleem.’ Steeds meer mensen begrijpen dit en zoeken de oplossing dus ergens anders. Ook in advertising. Alex Bogusky, creatief en oprichter van het übersuccesvolle Crispin Porter Bogusky stopte in 2010 en begon iets nieuws: The Fearless Revolution. Het wordt een soort clubhuis voor een bont gezelschap. Leraren, ondernemers, marketeers, boeren, moeders en creatieven die de ‘new consumer revolution’ willen beginnen. Omdat ze het beter willen doen. Voor hun kinderen. Voor de wereld. Voor elkaar. Bogusky zegt hierover: ‘I’ve gone from working as a brand advocate to a consumer advocate.’ In copy is hij overigens nog ijzersterk, kijk maar naar zijn motto: ‘Collaboration is the new competition.’ Zo zijn er talloze mensen die vanuit hun eigen discipline constructieve oplossingen aandragen. Ik ben fan geworden van de econoom Umair Haque. In zijn boek ‘The New Capitalist Manifesto’ beschrijft hij de weg voor 21st century capitalists. Hij gelooft in een toekomst waar het zal gaan om ‘thick value; enduring, meaningful, sustainable advantage that deeply benefits the larger society.’ ‘So in three words or less, what’s the point of what you do, the products you make, the services you offer?’, is de vraag die hij in ons gezicht gooit. Ook in mijn gezicht. Waarom doe ik wat ik doe, wat is mijn diepere motief? Uit onderzoek is allang gebleken dat bedrijven en personen die weten wat hun ‘Why’ is veel gelukkiger en succesvoller zijn. Maar het zijn of lijken er zo verdomd weinig. En voorlopig hoor ik nog niet bij die groep. Het zal de komende jaren veel minder over de buitenkant en steeds meer over de binnenkant gaan. ‘Organisaties zullen moeten accepteren dat er een periode van zelfanalyse gaande is. We zijn nog niet klaar. Sterker nog, we zijn nog maar net begonnen’, aldus Jessica Mahn van KPMG. Zie het als een kans. Niet als een bedreiging. Volgens mij wordt jouw, ons werk alleen maar boeiender en bevredigender als we creativiteit in combinatie met bezieling gaan gebruiken om ‘meaningful’ te innoveren. Met oog voor alle stakeholders. Of dat nu een nieuw product is, een businessmodel of communicatie. Afgelopen zomer stuurde ik mijn vriend Ferd in Spanje een van mijn favoriete boeken, ‘On the road’ van Jack Kerouac. Een paar weken later kreeg ik een brief van hem. Een bepaalde zin vond hij erg mooi. Het was een zetje in zijn rug geweest. Ik denk dat deze zin prachtig past op het tijdvak waarin wij nu leven. En wellicht voor ons allemaal een stimulans kan zijn: ‘We waren allemaal opgetogen, we beseften allemaal dat we de chaos en onzin achterlieten en onze enige nobele functie van dat moment vervulden: beweging.’ Beste Sikko, controle is niet alleen onmogelijk, maar ook zinloos. Het verstikt creativiteit en vooruitgang. Dat is wat ik geleerd heb. Mijn advies? Blijf in verbinding met jezelf, zoek je ‘Why’ en wees moedig genoeg om te bewegen als de tijd daar is. Vriendelijke groet, Sikko (Naar het idee van het boek ‘Aan mijn jongere ik - openhartige brieven van bijzondere Nederlandse vrouwen’) Sikko Gerkema is creative director bij DDB Amsterdam CONTROLE VERSTIKT CREATIVITEIT EN VOORUITGANG ADFORMATIE 50 / 16 DECEMBER 2011 21 Pagina 20

Pagina 22

Heeft u een nieuwsbrief, nxtbook of web archief? Gebruik Online Touch: mailing digitaal bladerbaar uitgeven.

Adformatie Nr. 50 Lees publicatie 100Home