17 CASUS AGRESSIE het peloton uit de wind houdt. Ook thuis is het druk. Floor heeft Marian wel eens verteld dat haar man en puberdochters geen vinger uitsteken in het huishouden. Daar komt bij dat Floors vereenzaamde, depressieve moeder veel mantelzorg nodig heeft. Die zorg komt vrijwel helemaal op Floors schouders terecht: ze is enig kind en haar vader is vroeg overleden. Natuurlijk zou de coach tegen Floor kunnen zeggen dat ze gas moet terugnemen, maar dat zou niet helpen. Floor handelt vanuit ingesleten patronen die je niet zomaar even wegwuift. Drama van het begaafde kind Vrijwel overal kom je types als Floor tegen. Mensen die zo opgaan in de zorg voor anderen dat ze zichzelf daarin verliezen. Ze lijken alleen oog te hebben voor wat anderen nodig hebben. Zulke mensen zijn niet alleen in zorg en onderwijs oververtegenwoordigd; je komt overal mensen tegen die voor collega’s, vrienden en kennissen als praatpaal dienen. In de jaren tachtig was Alice Millers boek ‘Het drama van het begaafde kind’ erg populair (in 2009 is een geactualiseerde herdruk verschenen). Volgens deze Duitse psychoanalytica gaat het vaak om kinderen die niet in een veilige omgeving opgroeien en al op jonge leeftijd veel verantwoordelijkheid op zich nemen. Denk aan gezinnen waarin ‘gaten vallen’ door de dood, ziekte – of afwezigheid met een andere oorzaak – van één van de ouders. Het kind probeert die gaten te vullen om het verdriet of de angst te verlichten die het ziet bij de volwassenen. Soms wordt van het kind zo veel troost of hulp verwacht dat het kind de eigen problemen en behoeften opzij zet. Ook andere omstandigheden kunnen een kind dwingen een streep door de eigen behoeftes te zetten. Bijvoorbeeld als in het gezin een probleembroertje of -zusje alle aandacht vraagt of een ouder psychisch labiel of verslaafd is. De omstandigheden hoeven niet altijd dramatisch te zijn. Ook als een kind heel anders in elkaar zit dan de ouder(s), kan dit ertoe leiden dat het kind zichzelf opzij schuift om aan de verwachtingen te voldoen. In al deze gevallen geldt: jong geleerd is oud gedaan. Kinderen die zo opgroeien, kunnen als volwassene vaak niet anders dan overmatig voor anderen zorgen. Zorgeloos kindzijn geeft kinderen houvast. Ze ervaren plezier in spel en er is ruimte voor spontaniteit en humor. Volgens Miller gaat het EEN ZORGPLAN VOOR JEZELF Floor moet leren even goed voor zichzelf te zorgen als ze voor anderen zorgt. Het draait om balans. Ze kan hierbij het SAMPC-model gebruiken dat ook voor cliënten wordt gebruikt bij het opstellen van een zorgplan. SAMPC staat voor Somatisch, Algemene dagelijkse levensverrichtingen, Maatschappelijk functioneren, Psychisch functioneren en Communicatie. Floor zou dus als het ware een zorgplan kunnen maken voor ‘de cliënt in zichzelf’ met eigen aandachtsgebieden, uitgewerkt in doelen, acties en evaluatiepunten. Op de site van Gezond & Zeker vind je meer uitleg over SAMPC. onvoldoende kind kunnen zijn vaak gepaard met het kwijtraken van ‘hun ware ik’, en daarin schuilt het drama. Het boek heeft als ondertitel ‘Op zoek naar het ware zelf’. Veelal is alleen-zijn en nietsdoen moeilijk, omdat deze kinderen zich vanbinnen leeg voelen. Zich richten op anderen is dan gemakkelijker, net als almaar bezig blijven, zodat dreigende gevoelens van angst, verdriet en boosheid weggestopt kunnen worden. Laat een gave geen valkuil zijn De manier waarop Floor anderen aanvoelt, is een gave maar tegelijkertijd haar valkuil. Een therapeut zou Floor misschien kunnen helpen meer zicht te krijgen op wie ze is en wat zij wil, haar gevoelens te onderkennen en die te uiten. Als veiligheidscoach ben je echter geen psychotherapeut. Toch kun je voor mensen zoals Floor veel betekenen. Wees gul met complimenten, vergeet niet dat hele teams drijven op types zoals zij! Ook kun je iemand beschermen tegen zijn of haar eigen grenzeloosheid in de zorg voor anderen. Marian kan Floor bijvoorbeeld waarschuwen als ze te vaak de moeilijke cliënten voor haar rekening neemt. Door regelmatig met Floor te praten over wat zij van zichzelf vindt en eist, kan de coach Floor helpen dit in een meer realistisch perspectief te zetten. Want waarom zou Floor meer van zichzelf eisen dan ze van anderen verwacht? Laat Floor zien dat – net zoals de perfecte ouder niet bestaat – perfectie als zorgverlener onhaalbaar is. Dat elke dag je best doen goed genoeg is. Optimaal functioneren binnen en buiten je werk begint met een positief, realistisch zelfbeeld. Je bent je bewust van de ervaringen die je met je meedraagt, je talenten en interesses maar ook van je zwakke kanten en gevoeligheden. Houd q Pagina 16

Pagina 18

Heeft u een drukwerk, virtualpaper of web drukwerk? Gebruik Online Touch: jaarverslag digitaal bladerbaar maken.

Gezond & Zeker nr. 4 Lees publicatie 144Home