13 COACHING EN COMMUNICATIE Alles wat je zegt moet waar zijn. Maar niet alles wat waar is moet op elk moment worden gezegd. Ontregeld Maar stel dat het nare nieuws iemand wellicht ontregelt. Dat het leidt tot agressie, zelfbeschadigend- of ander probleemgedrag. Waarop moet je dan letten? jaren zeventig ging dat nog anders. De ziekenhuispatiënt met luttele maanden in het vooruitzicht werd daarover niet zelf geïnformeerd, maar diens familie wél. Zo zou de patiënt een kalme laatste periode zijn gegund. Naar nieuws kan leiden tot probleemgedrag Nu worden mensen wel ingelicht over hun aandoening. Afhankelijk van hun wens volgt dan verdere informatie. Informeren, ook over naar nieuws, heeft evenzeer goede kanten. De patiënt is verlost van knagende onzekerheid en twijfel. De omgeving kan de zieke bijstaan en steunen. En het is mogelijk de resterende tijd te benutten om zaken af te ronden en afscheid te nemen. • Een kwetsbare of ontvlambare persoon plompverloren met alle negatieve feiten en gevolgen ervan overspoelen. Dat is niet altijd het beste idee. Wat wil iemand weten? En als iemand dat niet kan aangeven: wat dient deze persoon? Dan komen kwesties als cognitief vermogen en draagkracht om de hoek kijken. En iemands gesteldheid op dat moment. Een snel ontvlambare persoon die na psychologisch onderzoek gespannen vraagt hoe hij het eraf bracht, kan in eerste instantie horen dat hij ‘goed heeft meegewerkt, maar dat de geheugentaken toch minder gingen.’ Afhankelijk van zijn reactie kan dan verdere informatie volgen, of niet dan wel later natuurlijk. • Soms is zwijgen of het deels vertellen van de waarheid gewenst. Bijvoorbeeld wanneer iemands zelfinzicht sterk is afgenomen en de omgeving uit ervaring weet dat bepaalde informatie iemand alleen maar onrustig maakt en deze informatie geen plek kan krijgen vanwege falende hersenvermogens. • Bedenk vooraf wie het slechte nieuws moet vertellen. Ben je begeleider van de cliënt? Dan kan het een idee zijn om het te laten vertellen door iemand van buiten je team en om er zelf alleen bij aanwezig te zijn. Dan kun je de cliënt later opvangen, terwijl je voor hem of haar ‘onbesmet’ bent. Bij bepaald nieuws moet een ander het vertellen. Zo is het de taak van de arts om te informeren over een nare diagnose. Als jij vervelend nieuws moet overbrengen, wil je vooraf van de hoed en de rand weten. Niets zo belastend voor een cliënt als horen dat er iets ergs aan de hand is, zonder dat de ander hem kan vertellen wat precies en waarom. • Regel een achterwacht, iemand die een oogje in het zeil kan houden bij eventuele escalatie. Iemand die je taken kan overnemen wanneer de ondersteuning van je cliënt langer duurt dan gedacht. • Vooraf zet je met collega’s en verwanten alle overwegingen op een rij. Wat vertellen we en waarom? Hoe gaan we om met bepaalde vragen? Je wilt immers niet alleen samen goed wikken en wegen over wat wordt gezegd, maar ook op één lijn blijven met elkaar en voorkómen dat iemand na het slechtnieuws-gesprek tegenstrijdige boodschappen krijgt. Dat geeft verwarring, maar vergroot ook het risico dat de cliënt de boodschap niet kan accepteren. Daarna zal eerder de neiging opkomen tot herhalend vragen, afdwingen en andere problematische reacties. Een filmpje over dit onderwerp vind je op YouTube. Gebruik deze zoektermen: ‘Tegenspreken of meegaan?’. Foto: Frank van der Burg Pagina 12

Pagina 14

Heeft u een boek, online publisher of digitale clubmagazines? Gebruik Online Touch: magazine digitaal zetten.

Gezond & Zeker 2016 nr. 4 Lees publicatie 170Home