VEILIGHEID 18 COMMUNICEREN VERMINDERT AGRESSIE IN PSYCHIATRIE Praten als kalmeringsmiddel Werken in een veilige omgeving moet voor iedereen mogelijk zijn. Ook in de psychiatrie. Volgens Ellen van der Haar, veiligheidsconsulent en agressietrainer, kan dat. Niet door te straffen, maar juist door te praten. En door als zorgverlener je emoties te tonen. Agressie tegen politieagenten, ambulancepersoneel, buschauffeurs… geen weldenkend mens die dat acceptabel vindt. Maar agressie tegen zorgverleners in de psychiatrie, daar hoor je weinig over. En dat terwijl medewerkers in instellingen voor geestelijke gezondheidszorg behoorlijk vaak blootstaan aan een dreigende of zelfs gewelddadige sfeer op het werk. In de jaren dat ze zelf nog klinisch verpleegkundige in een psychiatrische instelling was, maakte de dertigjarige Ellen het af en toe ook mee: patiënten die verbaal en soms zelfs fysiek geweld gebruikten. Dreigen, intimideren of juist negeren. “En als je daar dan eens iets over vertelde, dan reageerde de buitenwacht steevast met opmerkingen dat je dat weet als je in de psychiatrie gaat werken. Dat het er nu eenmaal bij hoort.” Tot op zekere hoogte is dat ook zo, realiseert Ellen zich. “In de psychiatrie krijg je inderdaad te maken met mensen die tegen hun wil worden opgenomen omdat ze een gevaar voor zichzelf of hun omgeving vormen. Maar dat betekent niet dat je agressie op de werkvloer normaal moet vinden.” Werken aan een veilig werkklimaat Gelukkig wordt ongewenst gedrag ook binnen de psychiatrie steeds minder als een ‘onvermijdelijke bijkomstigheid’ beschouwd en maken instellingen sinds enkele jaren werk van een veilig werkklimaat. Met succes, weet Ellen die sinds 2010 bij Dimence werkt in een team van in totaal drie veiligheidsconsulenten. Dimence biedt geestelijke gezondheidszorg in Oost-Nederland. Ruim 2400 medewerkers werken vanuit ruim 60 locaties met in totaal 30.000 cliënten per jaar. Inmiddels hebben alle medewerkers van de vestigingen in Almelo, Deventer en Zwolle die direct met patiënten in contact komen een meerdaagse agressie- en sociale vaardigheidstraining gehad. Voor velen was de training een eyeopener. “Een belangrijk punt was dat de beste methode om agressie in te dammen, communiceren is. Niet straffen, maar praten. En daarin dicht bij jezelf blijven. Dus niet iemand die agressief wordt direct separeren, maar hem of haar aanspreken op dat gedrag en eerlijk zeggen dat je ervan schrikt of zelfs bang wordt en vervolgens vragen of je iets kunt doen waardoor de patiënt zich beter gaat voelen. Transparant optreden en openlijk voor je eigen emoties uitkomen, werkt doorgaans heel kalmerend.” Vraag bij agressie naar de oorzaak Hoe positief dit kan werken, merkte Ellen onlangs weer toen ze op een gesloten afdeling zag dat een patiënt door het lint dreigde te gaan. “Een man werd heel boos toen de verpleging hem medicijnen gaf die hij niet wilde slikken. Ik ben op hem afgestapt met: ‘Ik zie dat u boos bent, maar ik wil me even voorstellen. Ik ben Ellen.’ De man schrok er eigenlijk van dat hij werd aangesproken. Hij was er intussen zo aan gewend om genegeerd te worden. Hij kalmeerde direct toen hij merkte dat ik hem en zijn boosheid serieus nam. Hij vertelde dat hij deze medicijnen al eerder had gehad en dat hij daar slecht op reageerde. Dat hij onder invloed van die medicatie ooit zijn vrouw had geslagen. Dat had hem bang gemaakt, en daaruit ontstond die boosheid. Uiteindelijk heeft hij andere kalmeringsmiddelen gekregen en was de hele kwestie opgelost.” Voor Ellen bewees dit incident vooral dat niet alleen gekeken moet worden naar Pagina 17
Pagina 19Scoor meer met een webshop in uw maandbladen. Velen gingen u voor en publiceerden maandbladen online.
Gezond & Zeker nr. 2 Lees publicatie 125Home