13 PESTEN OP HET WERK een werknemer of groep werknemers die zich niet kan of kunnen verdedigen tegen dit gedrag. Een belangrijk element aangaande pesten op het werk is de herhaling van die gedraging in de tijd.” Daders zullen hun acties meestal afdoen als grapje of hun gedrag rechtvaardigen vanuit het werkgedrag van het pestobject, bijvoorbeeld: “Ik zeg haar alleen maar wat ze niet goed doet. Daar moet ze tegen kunnen.” Pesten is echter iets heel anders dan feedback geven of kritiek leveren. Bij feedback geef je de ander terugkoppeling op een manier waarmee die ander z’n voordeel kan doen. Bovendien peil je ook zijn of haar reactie en is het je bedoeling dat jullie relatie én het werkgedrag van de ander op langere termijn verbetert. Kort gezegd: feedback is constructief, pesten destructief. Een pester, zoals in het verhaal van Simone, wil juist géén goede werkrelatie opbouwen, maar wil de ander bang maken, beschadigen of zelfs uit de organisatie weg krijgen. Pesten is ook iets anders dan plagen of ruziemaken. Bij pesten is de relatie ongelijk, bijvoorbeeld omdat een groepje zich tegen één persoon keert. Pesten gebeurt vaak in het geniep en kan onder andere bestaan uit kwaadaardige roddels. Op gezond enzeker.nl (zoek bij de PreGo! Tips op pesten) lees je de meest voorkomende pesterijen op de werkvloer. Waardoor, door wie? Pesten komt het meest voor op werkplekken met veel verloop en een afstandelijke sfeer. Vaak is de werkdruk er hoog of juist laag, waardoor pesten uit verveling ontstaat. Iemand die als ‘anders’ wordt gezien loopt meer risico. Denk dan aan afkomst, een ander takenpakket, een andere status of werkopvatting (harder werkt, meer weet of kan). Ook als je op een andere manier kwetsbaar bent, bijvoorbeeld omdat je minder goed je mondje kan roeren of je anderszins minder kan verweren, is de kans groter dat je met pesterijen te maken krijgt. Ingrijpende veranderingen in een organisatie, zoals fusies en taakherschikking, kunnen uiteenlopend ongewenst werkgedrag in de hand werken, waaronder pesten. Ook moet regelmatig de werkdruk tegen het licht worden gehouden: is er een balans tussen wat moet en kan? Wat nodig is: duidelijkheid in taken, en een prettige en open sfeer waarin werknemers op tijd bij leidinggevenden durven aankloppen. In bijna de helft van de gevallen geven managers of leidinggevenden echter een verkeerd voorbeeld. Ze verspreiden publiekelijk of stiekem roddels, sarren teamleden met vervelende, onmogelijke, zinloze of vage opdrachten, of ze geven overdreven slechte beoordelingen. Macht kan een motief zijn, evenals het verbergen van eigen onzekerheid of simpelweg iemand willen wegwerken. Pesten komt voor in alle lagen van de organisatie, zowel door mannen als vrouwen. Vrouwen schijnen vaker indirect en meer doortrapt te pesten en dit langer vol te houden. Effecten Als pestobject heb je nooit rust, je bent altijd op je hoede. Die permanente spanning breekt mensen vaak op en kan leiden tot slaapproblemen en andere spanningsklachten zoals hoofdpijn, maag- en darmklachten, hartkloppingen en uiteindelijk zelfs hart- en vaatziekten. Een op de vijf slachtoffers is door treiterij langer ziek geweest, zo blijkt uit een onderzoek van het Ministerie van Sociale Zaken. Gepeste werknemers verzuimen drie keer zoveel als hun collega’s. Soms leidt het tot langdurige arbeidsongeschiktheid. Collega’s die getuige zijn van het pesten, hebben minder plezier in hun werk en zijn vaak bang ook zelf slachtoffer te worden. Afdelingen waar wordt gepest hebben een hoger ziekteverzuim en een groot personeelsverloop. De werksfeer is letterlijk verpest. Wat kun je doen? • Word je gepest, blijf er dan niet mee rondlopen maar zoek hulp. Niet door iedereen op de werkvloer te betrekken bij je probleem, dat maakt het lastig om ooit nog op gelijke voet met je collega’s te werken. Wat dan wél? • Maak de dader duidelijk dat zijn of haar gedrag je belemmert. Dat hij of zij te ver gaat. • Ga na of andere collega’s ook slachtoffer zijn van de pestende collega’s: samen sta je sterker. • Zoek iemand die kan bemiddelen, een persoon die niet al te bedreigend is voor de pester(s) of de organisatie. Bijvoorbeeld een vertrouwenspersoon of een bedrijfsmaatschappelijk werker. • Maak melding van het pestgedrag bij de leidinggevende, een vertrouwenspersoon, een lid van de ondernemingsraad, de vakbond, de bedrijfsarts of de klachtencommissie. • Probeer afleiding te vinden buiten je werk. • Verbetert de situatie niet, dan is het uiterste redmiddel omkijken naar een andere baan. Neem je vrijwillig ontslag voordat je een andere baan hebt, dan verspeel je je recht op onder meer een WW-uitkering. Een verstoorde werkgevers-werknemersrelatie kan aanleiding zijn om tot ‘ontslag met wederzijds goedvinden’ te komen, en dan is een uitkering wel mogelijk. Pagina 12
Pagina 14Heeft u een rapport, digi magazine of digi vakbladen? Gebruik Online Touch: publicatie converteren naar een digitale publicatie.
Gezond & Zeker 2013 nr. 1 Lees publicatie 128Home