AGRESSIE 12 ONSCHULDIG IN DE BEKLAAGDENBANK Omgaan met onterechte verwijten Zelf was ik eens bij een cliënt die er van overtuigd was dat de thuiszorg regelmatig vloeibare zeep meenam en de fles aanvulde met water om de diefstal te verdoezelen. Daar staat tegenover dat een beetje wantrouwen gewoon is. Een gezegde luidt: al te goed van vertrouwen is buurmans gek. En inderdaad, een cliënt die iedereen zomaar binnenlaat en te goed van vertrouwen is, loopt meer risico op misbruik. Overmatig wantrouwen is evenmin helpend en geeft naast onnodige spanning voor de persoon zelf ook stress en mijding bij sociale en professionele contacten. Vertrouwen is onmisbaar, ook of juist in de zorg. Als dat vertrouwen ontbreekt, kun je te maken krijgen met onterechte verwijten. De beschuldigingen kunnen uiteenlopen van onheuse bejegening tot stelen. Allerlei gradaties Wantrouwen komt overal voor. Lichte achterdocht kom je zelfs bij bijna één op de vijf mensen tegen. Een voorbeeld hiervan: “Het afgelopen jaar had ik soms het gevoel dat sommige mensen tegen me waren.” Matige achterdocht zie je bij een kleine één op tien zelfstandig wonende mensen. Dan hoor je bijvoorbeeld: “Het afgelopen jaar waren er periodes dat mensen me bewust wilden benadelen.” Ernstige en duidelijk ziekelijke varianten van wantrouwen komen weinig voor (< 2%). Bij deze mensen leeft bijvoorbeeld het idee: “Het afgelopen jaar voelde het soms alsof mensen met elkaar samenspanden om mij letsel of schade te berokkenen.” Je begrijpt dat dit heel wat verder gaat dan ‘gewone achterdocht’ en dat er dan al snel sprake is van een psychiatrisch probleem. Vele oorzaken Als je achterdocht tegenkomt bij een cliënt, kun je via de verwijzer, verwanten en andere informatiebronnen een idee krijgen over de aard van de achterdocht. Soms gaat het om een levenslang bestaande persoonlijkheidstrek, om iets dat bij deze persoon ‘hoort’. Dan hoef je geen hooggespannen verwachtingen te hebben over het laten stoppen van dit gedrag. Dat is ook zo als de achterdocht het gevolg is van dementie of andere hersenproblemen. Het ligt anders als de achterdocht een reactie is op eigen ziekte en afhankelijkheid, ontstaat door zintuiglijke problemen (vooral met horen), of wanneer er sprake is van sociale isolatie of vereenzaming. In dit soort gevallen kan het wantrouwen afnemen of zelfs stoppen als deze Pagina 11

Pagina 13

Heeft u een catalogus, issue of online catalogussen? Gebruik Online Touch: publicatie online bladerbaar maken.

Gezond & Zeker 2014 nr. 1 Lees publicatie 149Home